Χαρισματικό παιδί: ταλέντο ή χάρισμα;

Χαρισματικά ή προικισμένα παιδιά. Μία έννοια που κρύβει μέσα της πολλά χαρακτηριστικά. Το παιδί, το οποίο συνδυάζει υψηλές ικανότητες τόσο σε γνωστικό, όσο και σε συναισθηματικό τομέα ονομάζεται χαρισματικό. Χρειάζεται βέβαια να γίνει διάκριση του όρου ταλέντο με τον όρο χάρισμα, καθώς είναι έμφυτα και τα δύο, αλλά διαφέρουν ως προς τους τομείς που εστιάζουν. Ένα χαρισματικό παιδί έχει υψηλές ικανότητες σε πολλούς τομείς, ενώ ένα παιδί με ταλέντο σε έναν. Σαν μία πρώτη εικόνα, πολλοί ίσως σκεφτούν πως ένα παιδί με χάρισμα είναι απαραιτήτως άριστο στο σχολείο. Αυτή η άποψη είναι εσφαλμένη, καθώς πολλές φορές ο παραδοσιακός και στείρος τρόπος διδασκαλίας τα απωθεί και παρουσιάζουν διάσπαση προσοχής στο σχολικό περιβάλλον. Το σύστημα διδασκαλίας δεν είναι προσαρμοσμένο στις ικανότητές τους με αποτέλεσμα να αδιαφορούν για τα σχολικά μαθήματα.

Τα χαρακτηριστικά των χαρισματικών παιδιών ποικίλουν. Αναλόγως μάλιστα την ηλικιακή ομάδα στην οποία ανήκουν παρουσιάζουν διακυμάνσεις. Από μικρή ηλικία παρουσιάζουν αναπτυγμένες νοητικές και γνωστικές ικανότητες. Για παράδειγμα, χαρακτηρίζονται από:

• Ασυνήθιστα ισχυρή μνήμη (υψηλή αντιληπτική ικανότητα, ευελιξία στο τρόπο σκέψης και καινοτόμες ιδέες)
• Έμφυτη περιέργεια και ενδιαφέρον σε κοινωνικά ζητήματα (επιστήμες, φυσικό περιβάλλον, τεχνολογία)
• Έντονο ενδιαφέρον για ορισμένες μορφές τέχνης (ζωγραφική, μουσική, γλυπτική)
• Ανεπτυγμένη κριτική ικανότητα (καλή αίσθηση του χιούμορ, αποδοχή και άσκηση κριτικής σε άλλους)
• Ωριμότητα από αρκετά μικρή ηλικία συγκριτικά με τους συνομηλίκους του (κατανοούν τα συναισθήματα ή τους προβληματισμούς συνανθρώπων τους και βοηθούν στην επίλυσή τους)

Πολλές φορές βέβαια λόγω της υψηλής νοητικής τους ικανότητας αντιμετωπίζουν τις καταστάσεις επιπόλαια και συμπεριφέρονται απότομα και άσχημα στους γύρω τους.

• Δείχνουν έντονα την άρνηση ή δυσανασχέτηση τους όταν χρειάζεται να συνεργαστούν με άτομα που δεν έχουν τις ίδιες αναπτυγμένες ικανότητες.
• Επιμένουν σε ζητήματα που τους ενδιαφέρουν και θεωρούν πως έχουν κατάλληλες γνώσεις και σωστές απόψεις. Διορθώνουν τους συνομηλίκους τους, κρίνοντας πως δίνουν εσφαλμένες πληροφορίες. Απομακρύνονται με αυτό το τρόπο από τα άτομα που δεν συμμερίζονται τις απόψεις τους.
• Όσον αφορά το σχολικό περιβάλλον βαριούνται και αδιαφορούν εύκολα. Απομονώνονται και δεν επικοινωνούν με τους γύρω τους.
• Χρησιμοποιούν το χιούμορ και το εκλεπτυσμένο λεξιλόγιό τους για να εκφοβίσουν ή να κοροϊδέψουν άλλους.

Πηγή εικόνας: parathyro.net

Το εκπαιδευτικό σύστημα χρειάζεται να μετατραπεί σε κάποιο βαθμό, έτσι ώστε αυτά τα παιδιά να έχουν τη δυνατότητα να προσαρμόζονται ομαλά στο κοινωνικό περιβάλλον και να μη νιώθουν αποκλεισμένα. Η κοινωνία δυστυχώς αδιαφορεί για την δημιουργία των κατάλληλων δομών, καθώς θεωρεί ότι τα χαρισματικά παιδιά ανήκουν σε ένα μικρό αριθμό του πληθυσμού. Είναι δομημένο και προσανατολισμένο στο μέσο όρο των μαθητών. Έτσι, αδιαφορεί ή παραμελεί τις ανάγκες των παιδιών αυτών. Πολλά προικισμένα παιδιά πέφτουν θύματα bullying, γιατί η κάθε κοινωνία δεν ανέχεται τη διαφορά και προσπαθεί να την εξαφανίσει.

Στόχος του κάθε εκπαιδευτικού πρέπει να είναι η διδασκαλία του εκάστοτε αντικειμένου επί της ουσίας και η ενθάρρυνση του μαθητή να καινοτομεί και να προτείνει τις δικές του μεθοδολογίες. Πρέπει να πάψει η στείρα απομνημόνευση. Ο παραδοσιακός τρόπος διδασκαλίας να αποκατασταθεί από στρατηγική μάθησης, η οποία θα χαρακτηρίζεται από αυτονομία και ελευθερία βούλησης και έκφρασης. Με άλλα λόγια να υπάρξει ένας διαφοροποιημένος τρόπος διδασκαλίας για την προώθηση και ενασχόληση με τα ενδιαφέροντά τους. Βέβαια, οι εκπαιδευτικοί πρέπει να έχουν επιμορφωθεί έτσι ώστε να είναι ικανοί να εφαρμόσουν ένα διαφοροποιημένο και πιο ευέλικτο αναλυτικό πρόγραμμα.

Το παραπάνω εκπαιδευτικό σύστημα συμβάλλει όχι μόνο στην αρμονική ένταξη των παιδιών με χάρισμα στο σχολείο, αλλά όλων των παιδιών. Αναπτύσσονται επικοινωνιακές δεξιότητες, δημιουργείται πνεύμα συνεργασίας, ομαδικότητας και δημιουργικότητα. Τα προικισμένα παιδιά συγκεκριμένα μέσω της ελευθερίας έκφρασης οδηγούνται σε διαρκή βελτίωση του εαυτού τους, καλύπτοντας φυσιολογικά τις συναισθηματικές και κοινωνικές τους ανάγκες με συνομηλίκους τους. Δεν λειτουργούν σαν μονάδα. Αποκτούν αυτοπεποίθηση μέσα από τη συνεργασία με τους συμμαθητές τους. Γενικότερα, «η διαμόρφωση πιο ευέλικτων ομάδων εργασίας, η χρήση πρωτότυπων, δημιουργικών και ανοιχτού τύπου ερωτήσεων που στοχεύουν στη νέα αναζήτηση, η επιλογή προβλημάτων με πολύπλοκες και εναλλακτικές λύσεις που ενισχύουν την αποκλίνουσα σκέψη» είναι διδακτικές πρακτικές που βοηθούν τους μαθητές αυτούς να αξιοποιήσουν τις ικανότητές τους.

Συμπερασματικά, το εκπαιδευτικό σύστημα, το σχολικό περιβάλλον και η οικογένεια αποτελούν παράγοντες βαρύνουσας σημασίας για τη διαμόρφωση και ανάπτυξη ολοκληρωμένων προσωπικοτήτων. Όλοι οι μαθητές έχουν δικαίωμα στη μάθηση και η κοινωνία οφείλει να παρέχει ίσες ευκαιρίες σε όλους τους μαθητές ανεξαιρέτως. Με αυτό το τρόπο θα ενταχθούν ομαλά στην κοινωνία και δεν θα υφίσταται κοινωνικό αποκλεισμό. Με την κατάλληλη υπευθυνότητα της πολιτείας, οι εκπαιδευτικοί και οι γονείς μπορούν να εντοπίσουν τις χαρισματικές ικανότητες των παιδιών, να τις αναδείξουν και να ενθαρρύνουν τους μαθητές έτσι ώστε να ενταχθούν ισότιμα στο σχολείο και στην κοινωνία.

Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν σε αυτό το άρθρο:

braining.gr

iatronet.gr

charismatheia.edu.gr

Από: Νίκη Ζάβρα 

https://www.maxmag.gr/eidiki-agogi/charismatiko-paidi-talento-i-charisma/